Ngày 08/03/2025 (giờ địa phương), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gây sốc khi tuyên bố sẽ áp mức thuế 100% lên TSMC – gã khổng lồ sản xuất chip của Đài Loan (Trung Quốc) – nếu công ty này không xây dựng thêm nhà máy tại Mỹ. Phát biểu tại sự kiện của Ủy ban Quốc hội đảng Cộng hòa, ông Trump không chỉ nhắm đến TSMC mà còn chỉ trích chính sách hỗ trợ tài chính của chính quyền tiền nhiệm Joe Biden, gọi khoản trợ cấp 6,6 tỷ USD cho TSMC tại Arizona là "không cần thiết".

Động thái này không chỉ làm nóng lại cuộc chiến thương mại toàn cầu mà còn đặt ra câu hỏi lớn về tương lai của ngành bán dẫn và chuỗi cung ứng công nghệ. Cùng Phong Vũ Tech News phân tích chi tiết sự kiện này và tác động của nó nhé!

TSMC – "Ông lớn" ngành chip dưới áp lực từ Trump

TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company) hiện là nhà sản xuất chip hợp đồng lớn nhất thế giới, chiếm hơn 50% thị phần chip dưới 10nm. Với các khách hàng đình đám như Apple, NVIDIA, Qualcomm và AMD, TSMC đóng vai trò không thể thay thế trong ngành công nghệ toàn cầu. Từ iPhone, MacBook cho đến GPU RTX 5090 hay chip AI của NVIDIA, hầu hết đều phụ thuộc vào dây chuyền sản xuất tiên tiến của TSMC tại Đài Loan.

Tuy nhiên, vị thế "bá chủ" này lại khiến TSMC trở thành mục tiêu trong chiến lược kinh tế của Tổng thống Trump. Ông nhấn mạnh rằng Mỹ không thể tiếp tục phụ thuộc vào nguồn cung chip nước ngoài, đặc biệt từ khu vực nhạy cảm địa chính trị như Đài Loan. Với chính sách "America First", Trump muốn ép các công ty như TSMC chuyển sản xuất về Mỹ, biến nước này thành trung tâm sản xuất chip mới. Lời đe dọa thuế 100% lên TSMC là cú đánh mạnh nhằm buộc gã khổng lồ này phải hành động.

Bối cảnh: Chính sách thuế quan dưới thời Trump 2.0

Kể từ khi nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai vào tháng 01/2025, Tổng thống Trump đã đẩy mạnh chính sách thuế quan đối ứng (reciprocal tariffs) nhằm giảm thâm hụt thương mại và bảo vệ sản xuất nội địa. Ngày 05/04/2025, Mỹ áp thuế 10% lên hàng hóa từ hơn 180 quốc gia, trong đó Trung Quốc chịu mức 34%, Việt Nam 46%, và Đài Loan 32%. Tuy nhiên, với TSMC, Trump nâng mức đe dọa lên gấp đôi – 100% – để gửi thông điệp cứng rắn.

Phát biểu tại sự kiện, Trump chỉ trích khoản tài trợ 6,6 tỷ USD mà chính quyền Biden cấp cho TSMC để xây nhà máy tại Phoenix, Arizona (dự kiến sản xuất chip 3nm từ 2026). Ông cho rằng: "Các công ty bán dẫn không cần tiền của chúng ta. Họ phải mang việc làm và nhà máy về Mỹ, nếu không sẽ chịu thuế nặng." Đây không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là chiến lược an ninh quốc gia, khi Mỹ lo ngại xung đột Đài Loan – Trung Quốc có thể cắt đứt nguồn cung chip toàn cầu.

TSMC đã làm gì tại Mỹ?

Thực tế, TSMC không hoàn toàn "bỏ rơi" thị trường Mỹ. Từ năm 2020, công ty đã cam kết đầu tư 12 tỷ USD xây dựng nhà máy tại Arizona, sau đó nâng lên 40 tỷ USD vào năm 2022 với hai giai đoạn: giai đoạn 1 sản xuất chip 4nm (2024) và giai đoạn 2 sản xuất chip 3nm (2026). Nhà máy này dự kiến tạo ra 20.000 việc làm trực tiếp và gián tiếp, đáp ứng một phần nhu cầu chip nội địa của Mỹ.

Tuy nhiên, Trump dường như không hài lòng với tốc độ và quy mô. Ông muốn TSMC chuyển phần lớn sản xuất từ Đài Loan sang Mỹ, thay vì chỉ xây dựng các cơ sở bổ trợ. Với mức thuế 100% lên TSMC, giá chip nhập khẩu từ Đài Loan có thể tăng gấp đôi, ảnh hưởng trực tiếp đến các hãng công nghệ Mỹ như Apple hay NVIDIA – những đối tác phụ thuộc nặng nề vào TSMC. Điều này buộc TSMC phải cân nhắc mở rộng đầu tư tại Mỹ để tránh "cú đánh thuế" từ Trump.

Tác động đến ngành công nghệ toàn cầu

Mức thuế 100% lên TSMC không chỉ ảnh hưởng đến TSMC mà còn tạo hiệu ứng domino lên toàn ngành công nghệ. Thứ nhất, giá chip tăng cao sẽ đẩy giá thành sản phẩm cuối như iPhone, laptop, GPU lên đáng kể. Một báo cáo từ Goldman Sachs (03/2025) ước tính nếu thuế quan áp dụng, giá iPhone 16 có thể tăng từ 1.000 USD lên 1.300-1.500 USD tại Mỹ, ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng.

Thứ hai, chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ bị đảo lộn. TSMC hiện sản xuất hơn 90% chip tiên tiến nhất thế giới tại Đài Loan. Nếu thuế khiến nguồn cung này bị gián đoạn, các hãng như Apple, NVIDIA hay AMD sẽ phải tìm đối tác thay thế – điều gần như bất khả thi trong ngắn hạn khi Intel và Samsung vẫn chưa bắt kịp công nghệ 3nm của TSMC. Điều này có thể làm chậm tiến độ ra mắt sản phẩm mới, từ iPhone 17 đến RTX 5090Ti.

Thứ ba, áp lực địa chính trị gia tăng. Đài Loan từ lâu coi TSMC là "lá chắn silicon" – yếu tố khiến các nước lớn như Mỹ và Trung Quốc phải bảo vệ hòn đảo này. Nếu TSMC chuyển sản xuất sang Mỹ, vai trò chiến lược của Đài Loan có thể suy giảm, ảnh hưởng đến cán cân quyền lực khu vực.

Phản ứng từ TSMC và cộng đồng quốc tế

TSMC hiện chưa đưa ra bình luận chính thức về lời đe dọa của Trump. Tuy nhiên, theo Reuters, công ty đang cân nhắc tăng đầu tư tại Mỹ để "xoa dịu" chính quyền mới. Một nguồn tin nội bộ cho biết TSMC có thể đẩy nhanh tiến độ nhà máy Arizona hoặc xây thêm cơ sở mới tại bang Texas – nơi Trump từng kêu gọi đầu tư công nghệ.

Trên trường quốc tế, động thái này gây lo ngại. Trung Quốc có thể xem đây là cơ hội để lôi kéo TSMC, dù khả năng này thấp do căng thẳng Đài Loan – Trung Quốc. Các đồng minh Mỹ như Nhật Bản và Hàn Quốc – nơi có Sony và Samsung – cũng lo lắng rằng chính sách thuế của Trump sẽ làm rối loạn chuỗi cung ứng chip toàn cầu, đẩy chi phí sản xuất lên cao.

Tại Việt Nam, nơi TSMC từng khảo sát đầu tư (2023), cộng đồng công nghệ cũng theo dõi sát sao. Nếu TSMC giảm sản xuất tại Đài Loan để sang Mỹ, Việt Nam có thể mất cơ hội trở thành điểm đến sản xuất chip thay thế – điều từng được kỳ vọng giúp nâng tầm ngành công nghệ trong nước.

Trump chơi "ván bài lớn" – Lợi hay hại?

Chính sách thuế 100% lên TSMC là nước cờ táo bạo của Trump, nhưng không phải không có rủi ro. Nếu thành công, Mỹ có thể thu hút thêm nhà máy TSMC, tăng việc làm và giảm phụ thuộc vào Đài Loan. Tuy nhiên, nếu thất bại, thuế quan sẽ làm giá sản phẩm công nghệ tăng vọt, gây bất mãn cho người tiêu dùng Mỹ và đẩy các hãng công nghệ vào thế khó.

Các chuyên gia kinh tế cũng chia rẽ. Goldman Sachs cảnh báo thuế cao có thể làm chậm tăng trưởng kinh tế Mỹ do lạm phát gia tăng, trong khi Peter Navarro – cố vấn thương mại của Trump – cho rằng đây là cách duy nhất để "đưa sản xuất về nước". Dù kết quả thế nào, TSMC và ngành công nghệ toàn cầu chắc chắn sẽ phải điều chỉnh lớn để thích nghi với "luật chơi" mới từ Trump.

Tổng kết

Lời đe dọa thuế 100% lên TSMC của Tổng thống Trump là minh chứng cho tham vọng đưa Mỹ trở thành trung tâm sản xuất chip thế giới. Dù chỉ là phát biểu, nó đã tạo sóng gió trong ngành công nghệ, buộc TSMC và các hãng lớn phải cân nhắc lại chiến lược. Với người dùng, đây có thể là tin xấu khi giá iPhone hay GPU sắp tới sẽ không còn "dễ chịu". Nhưng với Trump, đây là "đòn gió" để đạt mục tiêu kinh tế dài hạn.